Στο άρθρο αυτό παρουσιάζω μια παρτίδα μου η οποία καταδεικνύει τη σημασία της πρωτοβουλίας στο σκάκι. Παίζω με τα μαύρα.
Σεπτέμβριος 2014
D52 - Classical Queen's Gambit
1. d4 Nf6, 2. Nf3 d5, 3. c4 c6, 4. Nc3 e6, 5. Bg5 Nbd7, 6. e3 Bb4, 7. cxd5 cxd5, 8. Qb3 Bxc3+, 9. bxc3 Qa5, 10. Rc1 b6, 11. Bf4?!
Μετακινεί για δεύτερη φορά το ίδιο κομμάτι χωρίς ιδιαίτερο λόγο.
11...Ne4, 12. Bd3?!
«Στήνει» τέμπο! Δεύτερη ανακρίβεια που αποδεικνύεται αρκετή ώστε τα μαύρα να αρπάξουν την πρωτοβουλία. Ουσιαστικά, από αυτό το σημείο κι έπειτα, τα λευκά είναι αναγκασμένα να παρακολουθήσουν την εξέλιξη της παρτίδας κρατώντας παθητική στάση. Τα λευκά έπρεπε να διαλέξουν ανάμεσα στο 12. Nd2 και το 12. Ne5.
12...Ba6!, 13. Bxe4
Αναγκαίο κακό! Το 13. Bxa6 δεν είναι καλύτερο, αφού μετά από 13...Qxa6 τα λευκά αντιμετωπίζουν σοβαρές δυσκολίες:
α) Ο μαύρος ίππος καταλαμβάνει την εξαιρετική προφυλακή στο e4
β) Η μαύρη Βασίλισσα παίρνοντας τη σκυτάλη από τον απερχόμενο Αξιωματικό στο a6, εξακολουθεί να στερεί το δικαίωμα του ροκέ από τα λευκά
γ) Τα λευκά θα δυσκολευτούν να παίξουν την απελευθερωτική κίνηση c4. Αν για παράδειγμα επιδιώξουν αμέσως το c4, τότε ο μαύρος απαντά με Rc8 εκμεταλλευόμενος το κάρφωμα του πιονιού, λόγω της θέσης του λευκού πύργου στο c1.
13...dxe4
Μοιάζει σαν να έχει καταστραφεί λίγο η δομή των μαύρων πιονιών, όμως το πιόνι στο e4 είναι πανίσχυρο και τα λευκά πρέπει να απαλλαγούν από αυτό το συντομότερο.
14. Ng5 Bd3
Υπήρχε και η εξής ενδιαφέρουσα δυνατότητα: 14...O-O, 15. Nxe4 e5!, 16. dxe5 Nxe5, 17. Bxe5 Qxe5, 18. f3 (ή 18. Ng3 Rac8 με ασφυκτική πίεση από τα μαύρα.) Bd3, 19. Rd1 Bxe4, 20. fxe4 Qxe4 που οδηγεί σε άσχημη θέση τα λευκά.
15. f3 exf3, 16. Nxf3 Rc8
Ίσως καλύτερο ήταν το 16...O-O, στην παρούσα φάση όμως δεν με ενδιέφερε καθόλου το ροκέ.
17. Kf2 Bc4?!
Κίνηση χωρίς ιδιαίτερο νόημα, χωρίς ωστόσο να καταστρέφει κάτι. Σαφέστατα καλύτερο ήταν το άμεσο 17...Nf6.
18. Qc2 Nf6
Δεν μου άρεσε το 18...Qxa2, 19. Qxa2 Bxa2, 20. Ra1 Bd5, 21. Rxa7 Nf6, 22. Rc1 Ne4+, 23. Ke1 O-O, 24. Bc7 b5, 25. Nd2 Nxd2, 26. Kxd2 Bxg2, 27. Rca1 στο τέλος του οποίου προκύπτει φινάλε ανόμοιων Αξιωματικών με επιπλέον πιόνι για τα μαύρα, με τα λευκά όμως να αποκτούν επικίνδυνη πρωτοβουλία. Μετά το 18...Nf6 η απειλή 19...Qxa2 αποκτά μεγαλύτερη ισχύ, αφού ύστερα από 20. Qxa2 υπάρχει η ενδιάμεση κίνηση 20... Ne4+! που αναγκάζει το λευκό Βασιλιά να πάει στο e1, οπότε μετά από 21. Ke1 Bxa2, 22. Ra1 ακολουθεί το ισχυρό 22...Rxc3 και αν 23. Rxa2 Rc1+ αιχμαλωτίζοντας το λευκό Πύργο στην αρχική του θέση.
19. Nd2 Nd5?!
Αντικειμενικά, εδώ ήταν μια καλή ευκαιρία να κάνω επιτέλους ροκέ, αλλά όπως είπα και πριν, ήμουν αποφασισμένος να το παρατείνω όσο πήγαινε.
20. Bd6 Rc6, 21. e4! Nf6?
Το πιο σοβαρό λάθος μου σε αυτήν την παρτίδα, που ευτυχώς έμεινε ανεκμετάλλευτο από τον αντίπαλό μου. Για πρώτη φορά μετά από αυτήν την κίνηση, τα λευκά στέκουν καλύτερα. Το σωστό ήταν 21...Ba6, 22. exd5 Rxd6, 23. dxe6 Rxe6, 24. Rhe1 O-O, 25. Rxe6 fxe6+, 26. Kg1 Qg5 διατηρώντας την πρωτοβουλία.
22. e5?
Τα λευκά σπατάλησαν την ευκαιρία που τους δώθηκε να κάνουν «τεχνητό» ροκέ μετά από 22. Nxc4 Rxc4, 23. Rhe1 Kd7, 24. Kg1! Ουσιαστικά με την τελευταία τους κίνηση, αποκλείουν οικειοθελώς από την άμυνά τους τον Αξιωματικό!
22...Ng4+!
Ευτυχώς με αυτήν την μοναδική κίνηση διόρθωσα την κατάσταση και απέκτησα εκ νέου την πρωτοβουλία. Η ειδοποιός διαφορά με τη σωστή συνέχεια που παρουσιάστηκε παραπάνω για τα λευκά είναι ότι τώρα το υποχρεωτικό 23. Kg1 μολονότι ισοφαρίζει βραχυπρόθεσμα τη θέση, σφραγίζει τον Πύργο στη γωνιά του, κρατώντας το λευκό ακόμη πιο μακριά από την πρωτοβουλία.
23. Kf3?
Σοβαρό λάθος που εκθέτει το λευκό Βασιλιά στην επίθεση του μαύρου!
23...f5!
Προφανώς αυτή η κίνηση διέφυγε του λευκού. Τα λευκά τώρα έχουν να επιλέξουν μεταξύ δύο αναγκαίων κακών.
α) Το 24. exf6 (e.p.) Nxf6 αφήνει το λευκό αντιμέτωπο με διάφορες απειλές, όπως Rxd6 και Qxa2.
β) Σε οποιαδήποτε άλλη συνέχεια, ο μαύρος Ίππος παραμένει σχεδόν ακλόνητος στο g4.
24. Nxc4 Qd5+
Ενδιάμεση κίνηση που οδηγεί το λευκό Βασιλιά σε ακόμη πιο άβολη θέση.
25. Kg3 Rxc4
Εδώ μου ξέφυγε και δεύτερη ενδιάμεση κίνηση 25...h5! που απαιτεί από τα λευκά να βρουν τη σωστή άμυνα 26. h4! για να επιβιώσουν. Ειδάλλως, αν προσπαθήσουν να γλυτώσουν τον Ίππο τους, για παράδειγμα με 26. Nb2, τότε ακολουθεί ματ σε 6 κινήσεις! 26...h4+, 27. Kf4 Rh5!, 28. Be7 Kxe7, 29. Qxf5 exf5, 30. Οτιδήποτε g5+, 31. Kxf5 Nh6#
26. h3 Ne3
Αν συγκρίνουμε το λευκό Αξιωματικό στο d6 με το μαύρο Ίππο στο e3, είναι φανερή η ποιοτική τους διαφορά. Τι στιγμή που ο μαύρος Ίππος έχει εισβάλει για τα καλά στο στρατόπεδο του λευκού, ο δύσμοιρος λευκός Αξιωματικός, τιμωρημένος σε αποκλεισμό έξω από τα τείχη της άμυνας του, παρακολουθεί τις εξελίξεις ανήμπορος να αντιδράσει...
27. Qf2 Qe4
Υπήρχε και το 27...f4+! ακολουθούμενο από 28...g5
28. Kh2 g5, 29. Rhg1 Nd5?!
Άσκοπη οπισθοχώρηση του Ίππου. Ανώτερο ήταν το 29...f4
30. g3?
Μεγαλύτερες τύχες έδινε το 30. Qb2
30...Kd7, 31. Qb2 a6!
Το Stockfish δίνει ως καλύτερη κίνηση το 31...Rhc8. Εντούτοις, το a6 πιστεύω ότι κερδίζει επάξια το θαυμαστικό ως μια εντελώς «ανθρώπινη» κίνηση που αποτρέπει οποιοδήποτε αντιπαιχνίδι στην πτέρυγα της Βασίλισσας!
32. Rge1 Qf3, 33. Rf1 Qh5, 34. Qg2 Qg6
Πιο γρήγορο ήταν το προφανές και άμεσο 34...g4
35. Qe2 Rhc8, 36. Rc2
Τα λευκά στερούνται παντελώς σχεδίου! Η θέση τους είναι απελπιστική.
36...f4, 37. gxf4 Nxf4, 38. Qd2 Qh5!, 39. Qe3
Τα λευκά είναι προφανώς χαμένα, με την τελευταία τους κίνηση όμως επιτρέπουν φορσέ ματ σε 9 κινήσεις.
39...Rxc3!, 40. Rxc3 Rxc3, 41. Rxf4
Μία απέλπιδα προσπάθεια να ταράξει τα νερά. Φυσικά στο 41. Qxc3 ακολουθεί 41...Qe2+ με ματ στις επόμενες κινήσεις.
41...Rxe3
και τα λευκά εγκατέλειψαν.
Το κλειδί για τη νίκη μου σε αυτήν την παρτίδα ήταν η διαρκής πρωτοβουλία που απέκτησα από πολύ νωρίς. Η αξία της πρωτοβουλίας είναι τόσο μεγάλη που μπορεί να τυφλώσει τον αντίπαλο. Πράγματι, όπως είδαμε στην κίνηση 21, ο αντίπαλός μου είχε τη δυνατότητα να κερδίσει την υπεροχή, ωστόσο η παθητική στάση που υιοθέτησε λειτούργησε αρνητικά στην ψυχολογία του και δεν του επέτρεψε να δει και να εκμεταλλευτεί αυτήν τη δυνατότητα. Γενικά, η πρωτοβουλία στο σκάκι θεωρείται τόσο σημαντική που ενίοτε αξίζει ακόμη και η θυσία υλικού προκειμένου να την αποκτήσει κανείς.
Σεπτέμβριος 2014
D52 - Classical Queen's Gambit
1. d4 Nf6, 2. Nf3 d5, 3. c4 c6, 4. Nc3 e6, 5. Bg5 Nbd7, 6. e3 Bb4, 7. cxd5 cxd5, 8. Qb3 Bxc3+, 9. bxc3 Qa5, 10. Rc1 b6, 11. Bf4?!
Μετακινεί για δεύτερη φορά το ίδιο κομμάτι χωρίς ιδιαίτερο λόγο.
11...Ne4, 12. Bd3?!
«Στήνει» τέμπο! Δεύτερη ανακρίβεια που αποδεικνύεται αρκετή ώστε τα μαύρα να αρπάξουν την πρωτοβουλία. Ουσιαστικά, από αυτό το σημείο κι έπειτα, τα λευκά είναι αναγκασμένα να παρακολουθήσουν την εξέλιξη της παρτίδας κρατώντας παθητική στάση. Τα λευκά έπρεπε να διαλέξουν ανάμεσα στο 12. Nd2 και το 12. Ne5.
12...Ba6!, 13. Bxe4
Αναγκαίο κακό! Το 13. Bxa6 δεν είναι καλύτερο, αφού μετά από 13...Qxa6 τα λευκά αντιμετωπίζουν σοβαρές δυσκολίες:
α) Ο μαύρος ίππος καταλαμβάνει την εξαιρετική προφυλακή στο e4
β) Η μαύρη Βασίλισσα παίρνοντας τη σκυτάλη από τον απερχόμενο Αξιωματικό στο a6, εξακολουθεί να στερεί το δικαίωμα του ροκέ από τα λευκά
γ) Τα λευκά θα δυσκολευτούν να παίξουν την απελευθερωτική κίνηση c4. Αν για παράδειγμα επιδιώξουν αμέσως το c4, τότε ο μαύρος απαντά με Rc8 εκμεταλλευόμενος το κάρφωμα του πιονιού, λόγω της θέσης του λευκού πύργου στο c1.
13...dxe4
Μοιάζει σαν να έχει καταστραφεί λίγο η δομή των μαύρων πιονιών, όμως το πιόνι στο e4 είναι πανίσχυρο και τα λευκά πρέπει να απαλλαγούν από αυτό το συντομότερο.
14. Ng5 Bd3
Υπήρχε και η εξής ενδιαφέρουσα δυνατότητα: 14...O-O, 15. Nxe4 e5!, 16. dxe5 Nxe5, 17. Bxe5 Qxe5, 18. f3 (ή 18. Ng3 Rac8 με ασφυκτική πίεση από τα μαύρα.) Bd3, 19. Rd1 Bxe4, 20. fxe4 Qxe4 που οδηγεί σε άσχημη θέση τα λευκά.
15. f3 exf3, 16. Nxf3 Rc8
Ίσως καλύτερο ήταν το 16...O-O, στην παρούσα φάση όμως δεν με ενδιέφερε καθόλου το ροκέ.
17. Kf2 Bc4?!
Κίνηση χωρίς ιδιαίτερο νόημα, χωρίς ωστόσο να καταστρέφει κάτι. Σαφέστατα καλύτερο ήταν το άμεσο 17...Nf6.
18. Qc2 Nf6
Δεν μου άρεσε το 18...Qxa2, 19. Qxa2 Bxa2, 20. Ra1 Bd5, 21. Rxa7 Nf6, 22. Rc1 Ne4+, 23. Ke1 O-O, 24. Bc7 b5, 25. Nd2 Nxd2, 26. Kxd2 Bxg2, 27. Rca1 στο τέλος του οποίου προκύπτει φινάλε ανόμοιων Αξιωματικών με επιπλέον πιόνι για τα μαύρα, με τα λευκά όμως να αποκτούν επικίνδυνη πρωτοβουλία. Μετά το 18...Nf6 η απειλή 19...Qxa2 αποκτά μεγαλύτερη ισχύ, αφού ύστερα από 20. Qxa2 υπάρχει η ενδιάμεση κίνηση 20... Ne4+! που αναγκάζει το λευκό Βασιλιά να πάει στο e1, οπότε μετά από 21. Ke1 Bxa2, 22. Ra1 ακολουθεί το ισχυρό 22...Rxc3 και αν 23. Rxa2 Rc1+ αιχμαλωτίζοντας το λευκό Πύργο στην αρχική του θέση.
19. Nd2 Nd5?!
Αντικειμενικά, εδώ ήταν μια καλή ευκαιρία να κάνω επιτέλους ροκέ, αλλά όπως είπα και πριν, ήμουν αποφασισμένος να το παρατείνω όσο πήγαινε.
20. Bd6 Rc6, 21. e4! Nf6?
Το πιο σοβαρό λάθος μου σε αυτήν την παρτίδα, που ευτυχώς έμεινε ανεκμετάλλευτο από τον αντίπαλό μου. Για πρώτη φορά μετά από αυτήν την κίνηση, τα λευκά στέκουν καλύτερα. Το σωστό ήταν 21...Ba6, 22. exd5 Rxd6, 23. dxe6 Rxe6, 24. Rhe1 O-O, 25. Rxe6 fxe6+, 26. Kg1 Qg5 διατηρώντας την πρωτοβουλία.
22. e5?
Τα λευκά σπατάλησαν την ευκαιρία που τους δώθηκε να κάνουν «τεχνητό» ροκέ μετά από 22. Nxc4 Rxc4, 23. Rhe1 Kd7, 24. Kg1! Ουσιαστικά με την τελευταία τους κίνηση, αποκλείουν οικειοθελώς από την άμυνά τους τον Αξιωματικό!
22...Ng4+!
Ευτυχώς με αυτήν την μοναδική κίνηση διόρθωσα την κατάσταση και απέκτησα εκ νέου την πρωτοβουλία. Η ειδοποιός διαφορά με τη σωστή συνέχεια που παρουσιάστηκε παραπάνω για τα λευκά είναι ότι τώρα το υποχρεωτικό 23. Kg1 μολονότι ισοφαρίζει βραχυπρόθεσμα τη θέση, σφραγίζει τον Πύργο στη γωνιά του, κρατώντας το λευκό ακόμη πιο μακριά από την πρωτοβουλία.
23. Kf3?
Σοβαρό λάθος που εκθέτει το λευκό Βασιλιά στην επίθεση του μαύρου!
23...f5!
Προφανώς αυτή η κίνηση διέφυγε του λευκού. Τα λευκά τώρα έχουν να επιλέξουν μεταξύ δύο αναγκαίων κακών.
α) Το 24. exf6 (e.p.) Nxf6 αφήνει το λευκό αντιμέτωπο με διάφορες απειλές, όπως Rxd6 και Qxa2.
β) Σε οποιαδήποτε άλλη συνέχεια, ο μαύρος Ίππος παραμένει σχεδόν ακλόνητος στο g4.
24. Nxc4 Qd5+
Ενδιάμεση κίνηση που οδηγεί το λευκό Βασιλιά σε ακόμη πιο άβολη θέση.
25. Kg3 Rxc4
Εδώ μου ξέφυγε και δεύτερη ενδιάμεση κίνηση 25...h5! που απαιτεί από τα λευκά να βρουν τη σωστή άμυνα 26. h4! για να επιβιώσουν. Ειδάλλως, αν προσπαθήσουν να γλυτώσουν τον Ίππο τους, για παράδειγμα με 26. Nb2, τότε ακολουθεί ματ σε 6 κινήσεις! 26...h4+, 27. Kf4 Rh5!, 28. Be7 Kxe7, 29. Qxf5 exf5, 30. Οτιδήποτε g5+, 31. Kxf5 Nh6#
26. h3 Ne3
Αν συγκρίνουμε το λευκό Αξιωματικό στο d6 με το μαύρο Ίππο στο e3, είναι φανερή η ποιοτική τους διαφορά. Τι στιγμή που ο μαύρος Ίππος έχει εισβάλει για τα καλά στο στρατόπεδο του λευκού, ο δύσμοιρος λευκός Αξιωματικός, τιμωρημένος σε αποκλεισμό έξω από τα τείχη της άμυνας του, παρακολουθεί τις εξελίξεις ανήμπορος να αντιδράσει...
27. Qf2 Qe4
Υπήρχε και το 27...f4+! ακολουθούμενο από 28...g5
28. Kh2 g5, 29. Rhg1 Nd5?!
Άσκοπη οπισθοχώρηση του Ίππου. Ανώτερο ήταν το 29...f4
30. g3?
Μεγαλύτερες τύχες έδινε το 30. Qb2
30...Kd7, 31. Qb2 a6!
Το Stockfish δίνει ως καλύτερη κίνηση το 31...Rhc8. Εντούτοις, το a6 πιστεύω ότι κερδίζει επάξια το θαυμαστικό ως μια εντελώς «ανθρώπινη» κίνηση που αποτρέπει οποιοδήποτε αντιπαιχνίδι στην πτέρυγα της Βασίλισσας!
32. Rge1 Qf3, 33. Rf1 Qh5, 34. Qg2 Qg6
Πιο γρήγορο ήταν το προφανές και άμεσο 34...g4
35. Qe2 Rhc8, 36. Rc2
Τα λευκά στερούνται παντελώς σχεδίου! Η θέση τους είναι απελπιστική.
36...f4, 37. gxf4 Nxf4, 38. Qd2 Qh5!, 39. Qe3
Τα λευκά είναι προφανώς χαμένα, με την τελευταία τους κίνηση όμως επιτρέπουν φορσέ ματ σε 9 κινήσεις.
39...Rxc3!, 40. Rxc3 Rxc3, 41. Rxf4
Μία απέλπιδα προσπάθεια να ταράξει τα νερά. Φυσικά στο 41. Qxc3 ακολουθεί 41...Qe2+ με ματ στις επόμενες κινήσεις.
41...Rxe3
και τα λευκά εγκατέλειψαν.
Το κλειδί για τη νίκη μου σε αυτήν την παρτίδα ήταν η διαρκής πρωτοβουλία που απέκτησα από πολύ νωρίς. Η αξία της πρωτοβουλίας είναι τόσο μεγάλη που μπορεί να τυφλώσει τον αντίπαλο. Πράγματι, όπως είδαμε στην κίνηση 21, ο αντίπαλός μου είχε τη δυνατότητα να κερδίσει την υπεροχή, ωστόσο η παθητική στάση που υιοθέτησε λειτούργησε αρνητικά στην ψυχολογία του και δεν του επέτρεψε να δει και να εκμεταλλευτεί αυτήν τη δυνατότητα. Γενικά, η πρωτοβουλία στο σκάκι θεωρείται τόσο σημαντική που ενίοτε αξίζει ακόμη και η θυσία υλικού προκειμένου να την αποκτήσει κανείς.
